ΒΡΑΓΚΙΑΝΑ (ΝΟΤΙΑ ΑΡΓΙΘΕΑ) ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ. Πλατανος news

Κτισμένο σε υψόμετρο 750, με πολλούς και διάσπαρτους συνοικισμούς: Γρυμπιανά, Νεοχώρια, Ποταμάκια, Δένδρος, Νούλες, Λαγκαδάκια, Ραϊνιστα, Ξεράκια, Φλωρέσια, Μαχαλάς, Πέτρες, Σταυροπίκι, Σπαρτήσι,Ρόγγια. Γραφικό χωριό, πνιγμένο στο πράσινο. Το κέντρο του κτισμένο στην πλαγιά του λόφου, ανάμεσα στις ρεματιές του Μπρίτσιου και του Μότσιου.

Πληροφορίες - Χρήσιμα τηλέφωνα

ΔΙΑΜΟΝΗ Παπαντώνης Νίκος Αργύρι 6974011771 Μπαμπάτσικος Πέτρος Αργύρι 2445032155 ΦΑΓΗΤΟ Χατζή Δήμητρα Βραγκιανά 2445031407 Κωτσιώρη Ευφροσύνη Βραγκιανά 2445031421 Ζάχος Στέφανος Νεοχώρια 2445031487 Μπλάνης Ευάγγελος Αργύρι 2445031795 ΚΑΦΕΝΕΙΑ Χατζή Δήμητρα Βραγκιανά 2445031407 Κωτσιώρη Ευφροσύνη Βραγκιανά 2445031421 Ζάχος Στέφανος Νεοχώρια 2445031487 Μπλάνης Ευάγγελος Αργύρι 2445031795 Πολύζου Γεωργία Βραγκιανά 2445031782 Τσιατσιάνης Λάζαρος Δένδρος 2445031436 Τσιάκαλος Κων/νος Κελάρια 2445031421 Στεργίου Ηλίας Καταφύλλι 2445031420 Ταμπούζος Γεώργιος Γρυμπιανά 2445031410 Μπαμπάτσικος Πέτρος Αργύρι 244503152

ΑΡΓΙΘΕΑΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ

Αγάνι = η κορυφή του σιταριού με το καρπό
Αγγειό = δοχείο , σκεύος κουζίνας
Αγκιλώθκα = καρφώθηκα από αγκάθι
Αθημονιά =σωρός (από θερισμένο στάρι , καλαμποκιά ή ξερό κλαρί)
Ακουρμένομαι = ακούω με προσοχή
Αλάνταβος = απρόσεκτος
Αλάργα = μακριά
Αλαταριά = πέτρα με μεγάλη επιφάνεια που βάζουν αλάτι να τρώνε τα ζώα
Αλιμουριάζω = πνίγω κάποιον με τα χέρια
Αλισίβα = στάχτη με νερό για λούσιμο και καθαριότητα
Αλύχτισμα = γαύγισμα σκύλου ή αλεπούς
Αμούντι (έγινε) = εξαφανίστηκε
Αμπούκα = μάγουλο
Αμπούριασε = γέμισε καπνό
Αναβερβέρξα = ανατρίχιασα
Αναδεχτός - ή = το βαφτιστήρι
Αναμέρα = κάνε στην άκρη
Αναπιάνω =ετοιμάζω το προζύμι
Ανασκλώθκα = έπεσα ανάσκελα
Ανεβατίζω = ζυμόνω ψωμί σταρένιο
Αντράλα ή ντράβαλος ή ντράβαλα = φασαρία
Απεριλόητος = βρωμιάρης
Απίστωμα = μπρούμητα
Απομόθκα = έπαθα ασφυξία
Από μούρτου = κατά πάνω
Αποξούλια = απ΄έξω
Απόστασα = κουράστηκα
Απουκουντριασμένο = χαζό , δεν καταλαβαίνει τίποτα , βρίσκεται στο κόσμο του
Άπουπούι = ( επιφώνημα σχετλιαστικό που δηλώνει έκπληξη )
Αργάζω = προετοιμάζω
Αρίδα = πόδι , τρυπάνι
Αρμάθα = πλέξιμο κρεμμυδιών και σκόρδων
Αρμαθιά = η σειρά
Αρτένομαι = δεν νηστεύω
Αρτμή = υπόλοιπο από το τυρί (υγρό)
Αστρέχα = το περιθώριο της στέγης που προεξέχει
Αυγατάω = συμπληρώνω , προσθέτω
Αφανταλιά = ξάφνιασμα
Αφάντιασμα = σκιάχτρο
Άφτο = άφησέ το
Αχούλιασμα = ηχηρός μακρόσυρτος αναστεναγμός
Βάβο = γιαγιά
Βαΐζω =γέρνω
Βάκισμα = χτύπημα
Βακούφικο = περιουσία της εκκλησίας
Βαρκό = τόπος με λίγο νερό
Βερέμκο = στραβό,δεν είναι ίσιο
Βετούλι = κατσίκι που δεν χρόνιασε
Βιδούρα = ξύλινο δοχείο χωριτικότητας 20 οκάδων
Βιτσέλα = δοχείο
Βολά = φορά
Βούγγα = παιδικό παιχνίδι θορυβώδες
Βούγγος = γρήγορα
Βούριαξε(η γουρούνα) = έντονη επιθυμία της γουρούνας για ζευγάρωμα
Βουτσώνω = θυμώνω
Γαλάρια = αυτή που έχει γάλα
Γαυρίδα = είδος δέντρου
Γεννήματα = δημητριακά
Γηροκόμιο = ηλικιωμένος άνθρωπος που χρειάζεται φροντίδα
Γιαννιώτης = ο βόρειος άνεμος
Γιατάκι = καλύβι
Γίκος = σορός από χοντρά ρούχα (φλοκάτες κ.ά.)
Γιόμα = πριν το μεσημέρι,κολατσιό
Γιουρούκι = ατσούμπαλος , φασαριόζος
Γκανιάζω = κλαίω γοερά
Γκέσα = μαύρη γίδα
Γκορτζιά = αγριοαχλαδιά
Γκριντάλι = ο ψηλός άνθρωπος
Γλαβανή = το άνοιγμα στη ψευδοροφή
Γνολίθι = λιθάρι της γωνιάς
Γουμίδια = είδος μαγειρίτσας
Γράδα = μπλέξιμο , μονάδα μέτρησης αλκοόλ
Γράδωσα = έμπλεξα , πιάστηκα κάπου χωρίς τη θέλησή μου
Γρέκι = τόπος όπου κοιμούντε τα γίδια ή τα πρόβατα
Γρέντζελα = αγριοστάφυλα
Γρούμπιασα = καμπούριασα
Γρουμπούλι =εξώγκομα
Γωνιά = το τζάκι
Δημοσά = δρόμος για αυτοκίνητα
Διαλέγω = καθαρίζω, αποφλοιόνω
Διαούρτι = γιαούρτι
Διάσελο = ραχούλα
Διάστρα = εξάρτημα του αργαλειού
Διπλάρκα = δίδυμα
Δραγάτσι = ταγάρι
Εκειό = εκείνο
Έρμο = μοναχό
Ζα (τα) = τα ζώα
Ζάβατος = δάσος καστανιάς
Ζαγάρι = κυνηγόσκυλο
Ζαγκανάω = κουνάω
Ζαγκλαβάνι = ενοχλητικός
Ζαλίγκα = στη πλάτη
Ζαλίγκι = το φόρτωμα που μπαίνει στη πλάτη
Ζαράλι = ελλάτωμα σωματικό ή νοητικό
Ζάφι = παράσιτο (κάτι σα σκουλίκι) που δημιουργείται στα ισχνά αρνοκάτσικα
Ζέχνω = βρωμάω
Ζήβα = σβήσε
Ζητάει (η γίδα) = επιθυμία του ζώου για ζευγάρωμα
Ζιβζέκι = μικροκαμωμένος
Ζλάπι ή ζουλάπι = άγριο ζώο ( κυρίως για λύκο )
Ζμάχια = παράσιτα (κυρίως δένδρων) που ευνοούνται από την υγρασία
Ζόδι = θυμός
Ζούδι = ονομασία για ερπετά ή έντομα
Ζούπα = πίεσε
Ζουχνάω = σπρώχνω
Ζυματούρα = είδος φαγητού
Ζώστρα = λουρί που ζώνουν το άλογο ή το μουλάρι ή το γαϊδούρι
Θειαμένομαι = απορώ μαζί σου
Θερστής = ο μήνας Ιούνιος
Θράκα = αναμένα κάρβουνα
Θρασίμι = ψοφίμι
Ίγκλες = ειδικές λουρίδες που μπαίνουν στα πόδια άγριου αλόγου για ημέρωμα
Ιδιάζω = ετοιμάζω το νήμα για τον αργαλειό
Κάηκε (η γίδα) = δεν αρμέχτηκε έγκαιρα
Κακαράντζες = τα"κακά" της γίδας ,του λαγού
Καλέσματα = τα προσκλητήρια
Καλοπίχερα = εύκολα
Καλοσκέρσα = πρωτοδοκίμασα γεύση από τη νέα σοδειά
Καμούτα = θεατρινισμός ,νάζι
Καναβιά = τριχιά
Κανούτος = σταχτής (συνήθως για ζώα)
Καραούλι = παρατηρητήριο ,σκοπιά
Κάργας = παλικαράς
Καρδιλέγκος = λάρυγγας
Καρκανιδιάζω = καίγομαι πολύ
Καρκολόϊμα = κακάρισμα κότας
Καρκώθκα = στραβοκατάπια ,μου στάθηκε κάτι στο λαιμό
Καρούτα = ξύλινο δοχείο για τα σταφύλια
Καρόφλα = τα φύλλα της καρυδιάς
Κασαβέτι = πρόβλημα ,στενοχώρια
Καταγάργαλα = κορυφή ,κατακόρυφα
Κατακέφαλο = καρπαζιά
Καταντιά = καλή κατάσταση , ξεπεσμός
Καταχεριάζω = χτυπάω με τα χέρια
Κατκιά = στάβλος , καλύβι
Κατσαπλιάς = ο αδιάφορος
Κατσούλα = κουκούλα
Κεφαλάρι = το ακαλλιέργητο τμήμα μεταξύ δύο χωραφιών
Κεφαλαριά = πονοκέφαλος
Κεφτεντές = κομμάτι ξύλο για τεμάχισμα κρέατος
Κίκαρη = φλυτζάνι του καφέ
Κιλμπάσια =έντερα και στομάχι
Κιό = ναι αλλά όμως , μα αφού
Κλαπατσίγκανα = τα μουσικά όργανα ορχήστρας πανηγυριού
Κλιορεύω = κοιμάμαι
Κλιτσνάρια = πόδια
Κλοτσοτύρι =παράγωγο ξυνόγαλου
Κόθρος = γωνία , τα ακριανά κομμάτια πίτας ή γλυκού Κοκκόσες = καρύδια
Κολοκούρσμα = κούρεμα προβάτου
Κοντό = πουκάμισο
Κορφίγκι = το πρώτο γάλα (χοντρό)
Κοτάω = τολμώ
Κότσαλο = το κοτσάνι που μένει όταν ξεσπυριστεί το καλαμπόκι
Κουκουμπέλες = μανιτάρια
Κουκουμπλιώμαι = πηδάω για να φτάσω κάτι
Κουμάσι = το σπιτάκι του γουρουνιού
Κουντράω = χτυπάω ή σπρώχνω με το κεφάλι
Κουρδουμπούλι = σβόλος
Κουρκουζώητος = αυτός που ζεί πολλά χρόνια
Κουρκούλια = μικρές πέτρες
Κούσαλο = καταβεβλημένος άνθρωπος, γέροντας
Κουσεύω = περιπλανιέμαι
Κουσί = γρήγορα
Κουσούλτο = σχέδιο
Κουτέλι = σκυλί που τριγυρίζει άσκοπα
Κουτιρίτσα = μικρή σαύρα σκουρόχρωμη
Κουσάνα = γυναικεία κοτσίδα
Κούτσκου = μικρό
Κραίνω = φωνάζω
Κραμποκούκι = είδος ψωμιού με καλαμποκίσιο αλεύρι
Κρεμάδα = ολοκλήρωση εργασίας (απαλλαγή), αρμαθιά καλαμποκιού κρεμασμένη
Κρεμαντζουλίστκα = κρεμάστηκα από τα χέρια
Κριτσιανάω = τρίζω
Κριτσίλωσε = στράβωσε
Λάγανο = βράχνιασμα από δυνατές φωνές ή πολυλογία
Λαγκιόλι = ελλάτωμα
Λαΐνα = πήλινο δοχείο
Λάκα = επίπεδο τμήμα εδάφους
Λακάω = φεύγω γρήγορα
Λαουτιάζω = λουφάζω
Λάρωσε = ησύχασε , μη μιλάς
Λατζοκόβω = ανυπομονώ
Λατσούδα = κλαδί από έλατο
Λειανοφάσλα = φασόλια μικρά ( αμπελοφάσολα)
Λειάνσα = τεμάχισα
Λέσιο = αδύνατο ζώο
Λιμασμένο = το πολύ πεινασμένο
Λισγάρι = πολύ ψηλό
Λιτάρι = σχοινί
Λοβιάζω = βρωμίζω
Λοιμπά = τα λιόκια (όρχεις)
Λούρα = βέργα
Λτσέκι = μονάδα βάρους (20 οκάδες) κυρίως για δημητριακά
Λυκοτίνια = μικρά αρνιά
Μακελεύτηκα = χτύπησα πολύ άσχημα
Μαλτέζικο = καλή ράτσα αμνοεριφίων
Μανάρι = αρνάκι που έχει ιδιαίτερη περιποίηση
Μαναφλίκια = κουτσομπολιά
Μαξούμι = μικρό παιδί
Μαργώνω = κρυώνω
Μαρκάλος = ζευγάρωμα ζώων
Μάσια = μεταλλικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε για τη φωτιά στο τζάκι
Μάσινα = καλύβα
Ματσαραγγιά = ξεγέλασμα , εξαπάτηση , κοροϊδία , παραπλάνηση , εμπαιγμός ,
Ματσάστκα = δέχτηκα μεγάλη πίεση
Μαυλάω = καλώ το ζώο να έρθει κοντά μου
Μουνούχι = το τεχνικά στειρωμένο
Μουτλάκου = οπωσδήποτε , χωρίς άλλο , σώνει και καλά
Μπάλα = μέτωπο , κούτελο ,(μι βάρσει ου ήλιους κατάμπαλα)
Μπαλατσάρσα = παλάβωσα
Μπαχλατάω = πολυλογώ (λέω πολλά χωρίς αξία)
Μπερμπεκάω = ξεδιαλέγω ,ψάχνω γύρω από τα δένδρα για καρπούς πεσμένους
Μπικιόνι = τσίγκινο ποτήρι
Μπιρμπελόνια = είδος φαγητού (ζυμαρικό)
Μπιτ = καθόλου
Μπιχτιά = πολύ απότομη κατηφόρα
Μπλαθρί = χοντρό
Μπλαντζάστκα = ανταμώθηκα
Μπλιόρι = τράγος από ενός έως δύο ετών
Μπλιτσανάω = χτυπάω με τα πόδια το νερό
Μπούγλα = μεταλλικό δοχείο λαδιού
Μπουρμπουτσέλι = γενικά τα άγνωστα μικρά έντομα
Μπουχός = σκόνη
Μπράσκλα = πολύ μεγάλος βάτραχος
Μπρέτσικος = ο ευέξαπτος άνευ λόγου και αιτίας
Μπρίζω = κλαίω δυνατά
Μπριντζλίνες = το χαλαρό δέρμα το πλαδαρό
Μστόβλακος = χαζός
Μπουχαρί = (μουχαρί) η καμινάδα εσωτερικά
Νάμου = δώσε μου
Νείλα = πανωλεθρία , καταστροφή
Νικροσκούτ = σάβανο, (μεταφ. ο άχρηστος)
Νογάω = καταλαβαίνω
Νόρλος = ουρά
Ντάβανος = είδος εντόμου
Νταλάκι = σαμιαμίδι
Ντιπ = με όλη τη σημασία της λέξεως , στη κυριολεξία
Ντορβάς = ταγάρι υφαντό
Ντορός = ίχνος
Ντουρλώνω = στήνω
Ντράβαλος = φασαρία
Ντρόχαλα = χοντρές πέτρες
Ξαγάρι = αμοιβή του μυλωνά από το άλεσμα
Ξάγναντο = ξέφωτο
Ξάι = ένα φορτίο ίσο με το φορτίο ενός φορτηγού ζώου(80 οκάδες)
Ξαμώνω = τεντώνω το χέρι μου για να χτυπήσω κάποιον
Ξεζάρκοτος = γυμνός
Ξεκλέτζωνος = πολύ ψηλός
Ξεκλιτσινιάστκα = άνοιξαν πολύ τα πόδια μου
Ξελαμπαδιάζω = αποκαλύπτω , δημοσιοποιώ πράξεις κάποιου ενώπιόν του
Ξεμουτόχου = επίτηδες , αποκλειστικά ,επί τούτου
Ξεμπριστουριάστκα=(μεταφ.)

ο έμμετος,έβγαλα τα συκότια μου
Ξεμτσουνιάσκει=χτύπησε πολύ στο πρόσωπο
Ξεντραχτώθκα = διαλύθηκα
Ξέρακας = ξερό δέντρο
Ξεσκλίστκα = έσκισα τα ρούχα μου
Ξεστρίφτκα = εξαντλήθηκα
Ξετσαουλιάστκα = μου φύγαν τα σαγόνια απ' το χασμουριτό
Ξετσιώνιασε = αλήτεψε
Ξιμπλέτσοτη = η προκλητικά ντυμένη από τη μέση και πάνω
Οβολιός = σωρός από πέτρες
Οδίζω = μοιάζω με άλλον
Ορσίδα = κανάλι στη πλαγιά του βουνού από το οποίο μετά από βροχή ή χιόνι παρασύρονται πέτρες
Ουβάσ(ου) = σώπασε ,μη μιλάς ,λάρωσε
Όχτος = φυσικό χωμάτινο αντέρεισμα (ένας μικρός γκρεμός)
Όψιμο = άργησε να ωριμάσει
Παλιοσπόρια = είδος φαγητού
Παπαδέλες = καθαρισμένα κάστανα ψημένα ή βρασμένα
Παρακαλιά = αλληλοβοήθεια
Παρασάνταλος = ανάπηρος ,γενικά αυτός που έχει άσχημη όψη
Παρασόλησα = φοβήθηκα απότομα ,τρόμαξα
Πατλιά = μεγάλο αγκάθι που μπαίνει στα πόδια
Παχνί = ταΐστρα
Περδικούλα(μεταφ.) = ψυχή , (το λέει η περδικούλα του)
Περονιάζω = διαπερνώ
Πέτρα = το φύλλο της πίτας ή του μπακλαβά
Πετρόβεργο = το ξύλο για το άνοιγμα φύλλου πίτας ή γλυκού , ο μπλάστρης
Πιστρώνομαι = κάθομαι
Πλακανίδα = επίπεδη πλάκα μεγάλων διαστάσεων
Πλαστός = χορτόπιτα με ζύμη καλαμποκάλευρου
Πλαχούρας = αυτός που έχει μεγάλα αυτιά
Πλίματα = υπολείματα φαγητού
Πλόχερο = χούφτα του ενός χεριού
Πόντζι = ρόφημα για το κρυολόγημα (ζεστό τσίπουρο με ζάχαρη)
Πούντα = κρύωμα
Πουριά = μικρό πέρασμα για ζώα
Πουτινός = ο χώρος ανάμεσα στο ταβάνι και τη σκεπή
Πουτσαρίνα = γεροδεμένη δραστήρια γυναίκα
Πουτσαρούλας = απαξιωτική προσφώνηση σε άντρα
Πρατίνα = προβατίνα
Πρατόγαλο = γάλα προβατίνας
Πρέντζα = κλωτσοτύρι
Πρίσκαλα = άγρια σύκα
Προγκάω = τρομάζω ένα ζώο για να φύγει
Πρόπσα = πρόλαβα
Προστλαΐνω = βυζαίνω τα μικρά αρνιά
Πρώιμο = ωρίμασε πριν την ώρα του
Πτιά = στομάχι μικρού αρνιού ή κατσικιού
Πυρουμάδα = φέτα καλαμποκίσιου ψωμιού ζεσταμένη στο τζάκι
Ρακογυάλι = μικρό γυάλινο ποτηράκι για κέρασμα
Ρασεύω = τριγυρίζω
Ριγανέλα = είδος τριχιάς
Ρικουμανάω = φωνάζω δυνατά, (από το ρέκος) ρεκάζω.
Ρογκαλιάστκα = τρυπήθηκα από κομμάτι ξύλου
Ρόκα = καρπός καλαμποκιάς
Ροκιά = φυτό καλαμποκιάς από το καρπό και πάνω
Ρούσσα = κοκκινόξανθη
Ρουχνάω = ροχαλίζω
Ρυμουσέλι = έρμο , χωρίς αφέντη - κύριο
Σαγάνι = τσίγκινο πιάτο , τηγάνι
Σαδέ = ειδάλλως
Σακοτρύπι = αγκάθι
Σαλαγάω = κατευθήνω το κοπάδι
Σαλιβάρι = ξύλο που τοποθετούσαν στο στόμα του κατσικιού για να μη βυζαίνει
Σαούριασε = σώπασε , βγάλε το σκασμό
Σαρμανίτσα = κρεβάτι βρέφους (κούνια)
Σαρώνω = σκουπίζω
Σβάρνα = εργαλείο του ζευγολάτη
Σβαρνίστκα = σύρθηκα
Σβόερας = δραστήριος , ανήσυχος
Σβουνιά = ακαθαρσία (τα κακά) της αγελάδας
Σέπωμαι = σαπίζω
Σερκό = αρσενικό
Σέρπετο = σαύρες , σκορπιοί ,γενικά τα πολύποδα
Σιαχλασμένο = χαλασμένο
Σιλπί = ψαροπαγίδα (κυρίως για πέστροφες )
Σιμά = κοντά
Σκαμνιά = μουριά
Σκαπετάρσα = ξέφυγα
Σκερεύω = Τακτοποιώ, νοικοκυρεύω
Σκέριο = νοικοκυριό
Σκιάζομαι = φοβάμαι
Σκλέντζα = παιδικό παιχνίδι
Σκούπρα = σκουπίδια
Σκρούμπος = καμένο
Σομπολιάζω = ταιριάζω
Σούμπρα = καρυδόψιχα
Σούρλα = η μύτη του γουρουνιού
Σούτα = γίδα χωρίς κέρατα
Σπλόνι = είδος χόρτου με φαρμακευτικές ιδιότητες
Σπρούχνη = η στάχτη με αναμμένα κάρβουνα
Σταλικομένος = καθηλωμένος
Στάλος = σκιερό μέρος που κάθονται τα πρόβατα το μεσημέρι
Στέρφος-α = στείρος-στείρα
Στεφάνι = γκρεμός
Στουμπιά = πέτρα για πετροβόλημα
Στουμπίστκα = δέχτηκα μεγάλη πίεση , ματσάστκα
Συγχαρίκια = αμοιβή σε κάποιον που φέρνει καλά νέα
Συμπράγκαλα = αποσκευές
Συνγκεριάζω = τακτοποιώ
Συντελεύτκα = καταστράφηκα πλήρως
Συρμή = κρυολόγημα
Σφαλαγγούδια = αράχνες
Σφίχτκα = έτρεξα
Σφούνι = το ακροφύσιο η απόλυξη της κάναλης του νερόμυλου
Τάβλα = τραπέζι
Ταπίστομα = μπρούμητα
Ταχειά = αύριο
Τένγκι = ξύλινη κατασκευή για τη συσκευασία του τριφυλλιού σε δέμα (μπάλα)
Τζούφλια = μάτια
Τλουπώνομαι = τυλίγομαι με ρούχα-σκεπάσματα
Τλώθκα = σφίχτηκα
Τρανός = μεγάλος
Τραπέτσι = ξινό
Τράω = κοιτώ ,βλέπω
Τριβαλιάζω = τσακίζω
Τριφτάρι = πέτρα ποταμίσια που τη χρησιμοποιούν για να τρίβουν αλάτι κ.ά.
Τσακατόρα = εργαλείο που προκαλεί θόρυβο για να απομακρυνθούν επιβλαβή ζώα
Τσακνάκι = μικρό πολύ λεπτό κλαράκι
Τσακναρίδα = αυτή που έχει πολύ λεπτά πόδια
Τσακτσίρα = παντελόνι παραδοσιακής στολής
Τσαλακατιώνται = λογομαχούν έντονα
Τσαλαφούτι = παράγωγο πρόβειου γάλακτος
Τσαντίλα = πανί για το στράγγισμα του τυριού
Τσαούλι = η κάτω γνάθος
Τσατμάς = διαχωριστικό δωματίου από άχυρο , λάσπη και ξύλα
Τσάχαλο = σκουπίδι
Τσέργα = φλοκάτη
Τσέρμιασμα = μούδιασμα
Τσιακλατάω = χτυπάω τα αυγά
Τσιαμπαλούκια = μαλλιά
Τσιλόνι = άχρηστο ρούχο
Τσοκάνισμα = τρόπος στειρώσεως ζώου
Τσόκος = …ανδρικό μόριο
Τσόλι = χαλί υφαντό από μαλλί τράγου ή γίδας
Τσούκνα = το κολλημένο φαΐ στη κατσαρόλα
Τσουμαλίζω = τρώω
Τσουμανίκι = μπαστούνι
Τσουπελάκα = πράσινη σαύρα
Τσουρέπια = κάλτσες χοντρές πλεκτές
Τυρολόγος = ασκί γεμάτο τυρί
Τφάνι = περαστικό ψιλόβροχο ή μπόρα της στιγμής
Ύστερη = τελευταία
Φακιόλες = είδος καλαμποκιού (ποπ-κορν)
Φάκλα = πολύ ζέστη
Φανέστρα = μικρό παράθυρο πάνω στο ήδη υπάρχον (φινιστρίνι)
Φαρφάλα = φουσκάλα στο δέρμα
Φερνό = ανοιχτό
Φιλεύω = κερνώ
Φιλί = κομμάτι
Φκάρι = κέλυφος
Φκαροβύζα = με μεγάλες θηλές (κυρίως για γίδα)
Φλάτο = παλαβομάρα
Φλέσερα = πεσμένα φύλλα από δέντρα του λόγγου
Φλιά = δώρο
Φλιντούρξε = πέταξε στον αέρα
Φλιντράω = πετάω
Φόλι = το αυγό που αφήνουμε στη φωλιά της κότας
Φόντα = από τότε
Φουρδακλιάσκα = κάηκα
Φταίξος = ο υπαίτιος , αυτός που φταίει
Χαλεύω = ζητώ
Χαμοκέρασο = αγριοφράουλα
Χαμχούϊας = ηλίθιος ,χαζός
Χατήλι = η γωνία που σχηματίζετε από τη σκεπή και τον τοίχο εσωτερικά του σπιτιού
Χαύδα = στάση καθήμενης γυναίκας( με ανοικτά τα πόδια).
Χειμαδιά = τόπος που συγκεντρώνονται τα κοπάδια το χειμώνα
Χλιάρι = κουτάλι
Χλίβομαι = βασανίζομαι
Χλιμάρες = δουλειές
Χλιμένος = βασανισμένος ,κακομοίρης
Χνέρι = ρεζιλίκι
Χόβολη = ζεστή στάχτη
Χουϊάζω = φωνάζω δυνατά , μαλώνω
Χουχτάω ή χουχουτίζω = φωνάζω για να διώξω τα άγρια ζώα
Ψαρί = γκριζωπό

Το κόβω δίπλα= πάω για ύπνο αλιά=αλοίμονο, τριφτάρι=πέτρα που τρίβαν το αλάτι

καϋπιώνω, μπιχερίζομαιι

γούτσια-κοτσιαλίδια

γαλάρι-τσάρκος

τσιατσιούλι

ζούλα, κοράστρα

μπλιόκι έγινα( απο βροχή).Λιτούρι=χλιαρό νερό σύν λίγο αλάτι και πίτουρο που το δίναν σε γεννημένη γίδα ή προβατίνα ή και στα μικρά νεογέννητα.

γούτσια-κοτσιαλίδια

γαλάρι-τσάρκος

τσιατσιούλι

ζούλα, κοράστρα

λατανάω ή λατανίζω;

καϋπιώνω=κρύβω, εξαφανίζω.

μπιχειρ'ιζομαι= καταπιάνομαι, απο το επιχειρώ.

λατανάω ή λατανίζω;

Αποκόβω: απογαλακτίζω. Αγγειό (το): δοχείο, σκεύος. Ανάρμεγος: το θηλυκό ζώο που δεν έχει αρμεχθεί. Είναι ανάρμεγο το κοπάδι. Απλάδι (το): Κλινοσκέπασμα από προβατίσιο μαλλί…. Αρβάλι (το): Χάλκινο ή τσίγκινο στρογγυλό δοχείο με χερούλι για το άρμεγμα των ζώων. Αρνάδα: Χρονιάρα προβατίνα που κρατήθηκε για «έχει», δηλ. για αναπαραγωγή. Στα γίδια λέγεται κατσικάδα. Ασαλά(γ)ητος: αυτός που δεν παίρνει από ορμήνιες, που κάνει ότι του κατέβει στο μυαλό. Βάκρα: Προβατίνα με άσπρο τρίχωμα στο σώμα της και μαύρες κηλίδες μόνο στο μούτρο της. Βετούλι (το): Κατσίκι ενός έτους. Γαλάρια (τα): Τα γεννημένα πρόβατα ή γίδια που κρατούν (έχουν) γάλα. Σε αντίθεση με τα στέρφα που δεν έχουν. Γάστρα (η): Σιδερένιο θολωτό σκέπασμα. Στη γάστρα ψήνονταν το ψωμί, ορισμένα φαγητά και ολόκληρα αρνιά ή κατσίκια. Γκιόσα (η): γίδα με μαύρη ράχη, άσπρη κοιλιά και λευκές ρίγες στο πρόσωπο Γκισέμι (το): Τραγί ή κριάρι μουνουχισμένο και μεγαλόσωμο, οδηγός του κοπαδιού που φέρνει το μεγαλύτερο κουδούνι. Γκλίτσα: Ποιμενική μαγκούρα με σκαλιστή λαβή. Ζλάπι (το): Η φράση «παρουσιάσκη ζλάπι» σημαίνει ότι εμφανίστηκαν στα πέριξ λύκοι ή τσακάλια και πρέπει να προσέχει ο τσοπάνης. Ζυγούρι (το): Πρόβατο που μόλις έχει περάσει το πρώτο έτος της ηλικίας του. Ζωντανά (τα): Τα πρόβατα και τα γίδια συνολικά. Αλλιώς τα πράματα. Κάδη (η): Ξύλινο ψηλό δοχείο με στενή βάση για το χτύπημα του γάλακτος. Κακαράντζα (η): Τα περιττώματα, η κοπριά των ζώων. Κάλεσα: Προβατίνα με σώμα άσπρο, αλλά με μάτια, μύτη και αυτιά μαύρα. Καπνόγκεσα (η): Κατάμαυρη γίδα με καφέ μούρη. Καραμάνικη (η): Προβατίνα άσπρη με μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια και φαρδιά ουρά. Καρδάρα (η): Ξύλινο στρογγυλό δοχείο για το άρμεγμα του γάλακτος. Κάτσενα: Άσπρη προβατίνα με κόκκινο πρόσωπο. Κλαπάτσα (η): Αρρώστια των προβάτων. Κλαρίζω: Κόβω τα κλαδιά δένδρου. Κλωτσοτύρι (το): Το τυρόγαλο που μένει από το πήξιμο του τυριού, άμα το βράσουμε κάνουμε το κλωτσοτύρι. Κολήγοι: Σμίξιμο δύο – τριών τσοπάνηδων για κοινή πορεία – συνεταιρισμό εξαμηνιαίο. Κολλημένα (τα): Πρόβατα με αρρώστια στον πνεύμονα που κολλάει τα παΐδια (πλευρά). Κολόκουρος (ο): Το πρώιμο μερικό κούρεμα στον αυχένα και στην ουρά του ζώου. Συνήθως γίνεται στο τέλος του Μάρτη. Κονάκι (το): Αυτοσχέδιο καλύβι από σάλωμα (είδος καλαμιού). Χρησίμευε για καλοκαιρινό κατάλυμα του τσομπάνη, στα ορεινά και το χειμώνα το εγκατέλειπαν για τα χειμαδιά. Κάπα (η): Χοντρό πανωφόρι από τραγόμαλλο. Φοριέται τους χειμερινούς μήνες. Κορύτος (ο): ξύλινη και μακρόστενη ταΐστρα ή ποτίστρα για ζώα. Σκαφίδα. Κορφίγκι (το): βρασμένο, πηχτό γάλα ζώου, το αμέσως μετά τη γέννα. Κουδούνα (η): Μεγάλο κουδούνι για πρόβατα. Κουδουνάδες: Κατασκευαστές κουδουνιών. Κούρος: Το κούρεμα των προβάτων. Κουτσοκέρα (η): Προβατίνα ή γίδα με σπασμένο το ένα κέρατο. Κρεμανταλάς: Ξερό και διχαλωτό ξύλο μπηγμένο στο χώμα έξω από το κονάκι για να κρεμούν τις καρδάρες με το γάλα και να μην το φθάνουν τα σκυλιά και τα φίδια. Κρούτα: Προβατίνα ή γίδα με μικρά και με κοντά τα δύο κέρατα. Κύπρος (ο): Μεγάλο κουδούνι από μπρούντζο σαν καμπάνα για γίδια και ειδικότερα για το γκεσέμι. Λόγια (Λάγια) γρίβα: Σπάνια προβατίνα με γκριζωπό τρίχωμα. Λόγια (Λάγια) μπαλιά: Κατάμαυρη προβατίνα με μια κηλίδα λευκή στο κεφάλι. Λειβαδάρικο: Νοικιασμένο χωράφι από τον τσοπάνη που χρησιμοποιεί για βοσκή. Το ενοίκιο το πληρώνει σε είδος και συνήθως είναι τυρί. Μαδημένα (τα): Πρόβατα που τους έχει πέσει μερικά ή ολικά το μαλλί. Μαντρί: Κατοικία προβάτων. Μαντρόσκυλος: Μεγαλόσωμος κατά κανόνα σκύλος. Άγριος μα και άγρυπνος φύλακας του κοπαδιού. Μαξούλι: (το): Το εισόδημα από το γάλα ή από τα μαλλιά των αιγοπροβάτων. Μαρκάλλος (ο): Η γονιμοποίηση των θηλυκών από τα αρσενικά για την αναπαραγωγή. Μαρμαρά: Προβατίνα ή γίδα στέρφα (αυτή που δεν γεννάει). Μαυλάω: Καλώ κοντά μου με ιδιόρρυθμη φωνή οικόσιτα ζώα. Μονοβύζα (η): Προβατίνα ή γίδα που έμεινε με ένα μαστάρι, επειδή την χτύπησε αρρώστια. Μπλιόρα (η): Η πρωτογενή γίδα. Μπουτσκοκάλεσα: Προβατίνα καστανή ως καστανόμαυρη. Ντορός (ο): Τα ίχνη (πατημασιές) των ζώων πάνω στο χιόνι ή πάνω στον κουρνιαχτό (σκόνη). Ορμώνω: Κατευθύνω την πορεία ζώου ή κοπαδιού με χειρονομίες και κραυγές. Παγάνα (η): Η ομαδική οργανωμένη καταδίωξη άγριων ζώων (κυρίως λύκων). Παρμάρα (η): Ασθένεια με συμπτώματα παράλυσης, που εμφανίζεται κυρίως στα αιγοπρόβατα. Πρατάρης (ο): Ο βοσκός των προβάτων. Πρατίνο: Προβατίνα. Πιτιά (η): Το στομάχι των κατσικιών από το οποίο παίρνουν το πήγμα (ένζυμο), για να πήξουν το γάλα για τυρί. Ρούσα (η): Προβατίνα ξανθοκόκκινη. Ρούτα: Προβατίνα με κοντό μαλλί. Σάισμα (το): Κλινοσκέπασμα ή στρωσίδι από γίδινο μαλλί. Σαλαγάω: Κατευθύνω με φωνές τα ζώα. Σιούτος (ο): Το αρσενικό πρόβατο ή γίδι χωρίς καθόλου κέρατα. Σκάρισμα (το): Καλοκαιριάτικη νυχτερινή έξοδος του κοπαδιού για βοσκή. Σκάφη (η): Οι μακρόστενες ξύλινες ή τσίγκινες σκάφες στις οποίες έριχναν τροφή ή νερό για τα ζώα. Σκουληκιάρικο (το): Πληγωμένο ζώο που μολύνεται η πληγή του από τη μύγα και πιάνει σκουλήκι. Σταλίζω, στάλος (ο): Καλοκαιριάτικη μεσημεριανή ανάπαυση των ζώων κάτω από τον ίσκιο των δέντρων. Στέρφα (η): Η στείρα θηλύκια. Στρούγκα (η): Πρόχειρο μαντρί με κλαδιά ή πέτρες για το άρμεγμα των ζώων. Τάλαρος (ο): μεγάλο ξύλινο βαρέλι για την φύλαξη και διατήρηση τυριού. Τομάρια (τα): Τα δέρματα των προβάτων ή γιδιών. Τροκάνι (το): Μεγάλο κουδούνι με δυνατό ήχο για μεγαλόσωμα ζώα. Τσαγκάδι (το): Η γίδα ή προβατίνα που έμεινε χωρίς θηλασμό (κατσικιού ή αρνιού) π.χ. λόγω αποβολής. Τσαντίλα (η): Μεγάλα τουλουπάνια για το στράγγισμα του μόλις πηγμένου τυριού. Τσαρδί (το): Πρόχειρο κατάλυμα από κλαδιά. Καλύβα. Τσάρκος (ο): Ο παιδικός σταθμός της στάνης. Μια καλύβα που βάζουν τα νεογέννητα αρνιά, όταν οι μανάδες τους πάνε για βοσκή. Αλίμονο σ” όποιον ξένο πλησιάσει τον τσάρκο. Το τσοπανόσκυλο θα τον κομματιάσει. Τσαρούχια (τα): Αυτοσχέδια παπούτσια από το δέρμα ζώων με φούντα μπροστά. Τσατάλι (το): Σιδερένιος ή ξύλινος γάντζος σαν τσιγκέλι. Τσιμπουροβύζα (η): Προβατίνα ή γίδα με πολύ μικρό μαστό. Τσοκάνι (το): Το πλακέ κουδούνι για τα γίδια. Λέγεται και κραμπακίδα. Τσούλα (η): Προβατίνα με μικρά αυτιά. Τσουράπια (τα): Τσοπάνικες κάλτσες φτιαγμένες από μαλλί προβάτου. Τυρόγαλο (το): Το υγρό που μένει από το πήξιμο του τυριού. Φλόρα (η): Ολόασπρη γίδα.

ΒΡΑΓΚΙΑΝΑ (ΝΟΤΙΑ ΑΡΓΙΘΕΑ) ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ. Πλατανος news

Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

Μοκκας Παυλος

Αρχειοθήκη ιστολογίου