Η ορεινή Αργιθέα

Για όσους θέλουν να χαρούν με τον καλύτερο τρόπο την ομορφιά της φύσης, να απολαύσουν τα δάση και τα ποτάμια του ορεινού όγκου του νομού, η Αργιθέα Αγράφων τους περιμένει. Εδώ οι πλέον τολμηροί δε θα διστάσουν να περιπλανηθούν και να εξερευνήσουν τις ομορφιές της περιοχής, να αφιερωθούν ολοκληρωτικά στην ορειβασία και τα φυσιολατρικά τους πάθη. Γεωγραφικά, Αργιθέα ονομάζεται η περιοχή που αρχίζει μετά την κορυφογραμμή Ζυγουρολίβαδο, (κορυφή του όρους Βουτσικάκι), Καράβα, Αη-Λιάς, (Τύμπανος), εκτείνεται μέχρι τα όρια του νομού με Άρτα και Ευρυτανία και περιλαμβάνει τα χωριά των Δήμων Αργθέας, (Αργιθέα - Ελληνικό - Θερινό - Καληκώμη -Καρυά - Μεσοβούνι - Πετρωτό), Αχελώου, (Αργυρι - Καταφύλλι - Μάραθος) και Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας, (Βλάσιο - Δροσάτο - Κουμπουριανά - Λεοντίτο - Πετροχώρι - Στεφανιάδα - Φουντωτό).
Ολόκληρη η Αργιθέα σκεπάζεται από πανύψηλα έλατα, οξιές, καστανιές, κέδρους, βελανιδιές και πουρνάρια και παντού φυτρώνουν αγριοτριανταφυλλιές, αγράμπελη, μελισσόχορτο, βότανα και αγριολούλουδα που προσφέρουν τις μυρωδιές τους.
Πλούσια και η πανίδα της περιοχής, άφθονα και δροσερά τα νερά που ρέουν στα αργιθεάτικα βουνά.
Τα αξιόλογα μνημεία και τα καλλιτεχνήματα της περιοχής συναγωνίζονται τα επιτεύγματα της φύσης. Εδώ φύση και άνθρωποι πορεύτηκαν αρμονικά και με άψογο τρόπο έντονες οι ιστορικές μνήμες (ήδη κατά την αρχαιότητα κατοίκησαν την Αργιθέα οι Αθαμάνες, ελληνικό φύλο, απόγονοι του Αθάμα βασιλιά της Βοιωτίας).
Ξακουστή είναι η φιλοξενία των ντόπιων και η αγάπη με την οποία φροντίζουν τον επισκέπτη.
Για την ανακάλυψη της Αργιθέας δύο είναι οι διαδρομές που μπορείτε να ακολουθήσετε. Κοινή η αφετηρία, κοινός και ο προορισμός, διαφορετικές όμως οι πορείες. Ειδυλλιακό το τοπίο, υποβλητικό πάντα το κάλλος θα σας συνεπάρει. Από το Μουζάκι προχωρείτε δυτικά προς Αργιθέα, Πετρωτό, Συκιά με προορισμό το Mάραθo. Στο Μάραθο οδηγεί και η ανατολική διαδρομή, αφού περάσετε από Βλάσι, Πετρίλο, Στεφανιάδα.
Η αλησμόνητη όμως εμπειρία κάθε άλλο παρά τερματίζει στο Μάραθο καθώς τολμώντας ακόμα περισσότερο φθάνετε στα Βραγγιανά και το Καταφύλλι, σε απόσταση μεγαλύτερη των 100km από την Καρδίτσα. Αξίζει τον κόπο και την τολμηρή προσπάθεια να διανύσετε μέχρι το τέλος και λεπτομερώς την κάθε διαδρομή χωριστά.
Η πρώτη διαδρομή και η γνωριμία της δυτικής Αργιθέας αρχίζει με πρώτο σταθμό την Δρακότρυπα, η οποία είναι βυθισμένη στο πράσινο και στα άφθονα νερά της περιοχής. Εδώ σε υψόμετρο 800μ. βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία των Αγράφων, η I. M. Αγίας Τριάδας.
Στη Δρακότρυπα γεννήθηκε ο όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω. Εδώ είχε αναπτυχθεί βιοτεχνία σπαθιών στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Από τις σημαντικότερες κοινότητες της περιοχής, η Οξιά (υψ. 900μ. με την παλαιότερη διοικητική διαίρεση ανήκε στο Δήμο Γόμφων) προσφέρει στον επισκέπτη μοναδικές ευκαιρίες να γνωρίσει τις ιδιαιτερότητες του αργιθεάτικου τοπίου, να νιώσει έντονες συγκινήσεις με την τραχύτητα και την επιβλητικότητα των κορυφών που τη περιβάλλουν.
Δέος προκαλούν θέσεις όπως η Σκαφίδα, το Κόκκινο Στεφάνι και το Σήμαντρο με τα γυμνά κοφτερά βράχια που ορθώνονται στον ουρανό. Τα δάση της οξιάς είναι ιδανικά για περιπάτους και οι κορυφές της Καράβας (2184μ.), Μάλιας (1970μ.) αποτελούν μοναδική ευκαιρία για τους λάτρες της ορειβασίας.
Η Αργιθέα (παλαιότερη ονομασία Κνίσοβο) βρίσκεται σε απόσταση εξήντα χιλιομέτρων από την Καρδίτσα. Χτισμένη σε κοίλωμα και μέσα σε έλατα με τα πετρόχτιστα σπίτια της, διατηρώντας έως σήμερα το παραδοσιακό χρώμα, υπήρξε η πρωτεύουσα του Αθαμανίας. Κοντά στην Αργιθέα, στα δυτικά, το πέρασμα του χρόνου έφερε στο φως αρχαίο νεκροταφείο (του 4ου αιώνα π.χ.), με τάφους κιβωτιόσχημους, αγγεία και κοσμήματα. Ικανοποιητική η βατότητα του δρόμου που οδηγεί προς τα βορειοδυτικά της Αργιθέας στο παραδοσιακό χωριό Θερινό με θαυμάσια θέα προς τα γύρω βουνά. Το Μεσοβούνι απλώνεται στις πλευρές του βουνού Καράβα (ψηλότερη κορφή 2184μ.). H παράδοση θέλει την ονομασία Καράβα να χάνεται σε εποχές μακρινές, όταν η θεσσαλική πεδιάδα ήταν ακόμα θάλασσα και εκεί έδεναν τα καράβια.
Το Ανθηρό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 800μ. και είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Αργιθέας. Σπουδαία τα μοναστήρια του χωριού (Κοιμήσεως Θεοτόκου, Γεννήσεως Θεοτόκου) με τοιχογραφίες του 17ου και 18ου αιώνα και ξακουστή η γέφυρά του, η γέφυρα Κοράκου, απομεινάρι μιας περίφημης γέφυρας που ένωνε τη Θεσσαλία και την Ήπειρο. Το γεφύρι κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα από τον Άγιο Βησσαρίων. Πλούσια και η προφορική παράδοση που συνδέεται με το όνομα της γέφυρας.
Στο Ανθηρό υπάρχει όμως ακόμα ένα πετρόχτιστο γεφύρι του 4ου αιώνα. Υπάρχει επίσης και πεστροφογεννητικός σταθμός. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μουσείο Ανθηρού όπου βρίσκονται εξαιρετικά εκκλησιαστικά κειμήλια. Από το Ανθηρό μπορείτε να μετακινηθείτε άλλοτε με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη άνεση και ευκολία και να γνωρίσετε όλη την περιοχή, η οποία παρουσιάζει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στο Πετρωτό, αξίζει να δείτε την καμάρα και το φημισμένο γεφύρι του. Από το Πετρωτό, διασχίζοντας πέντε γαλαρίες, προχωρήστε προς Συκιά όπου εκτελούνται τα έργα εκτροπής του Αχελώου. Από την περιοχή Συκιάς και ακολουθώντας το ρεύμα του Αχελώου οι πλέον τολμηροί θα βρουν την ευκαιρία μιας αξέχαστης εμπειρίας, καθώς τα νερά του ποταμού είναι κατάλληλα για καγιάκ.
Συνεχίστε νότια κατά μήκος του Αχελώου μέχρι το Mάραθο.Από το Μάραθο μπορείτε να επιστρέψετε στο Μουζάκι διαμέσου της Ανατολικής Αργιθέας, αλλά θα ήταν προτιμότερο και γοητευτικότερο να συνεχίσετε κατεβαίνοντας ακόμα νοτιότερα προς Βραγκιανά και Καταφύλλι. Κατά τη δεύτερη διαδρομή, από το Μουζάκι προς την ανατολική Αργιθέα η εμπειρία κάθε άλλο παρά μικρότερης έντασης είναι. Το Βλάσι, ξεχωριστό γραφικό χωριό, βρίσκεται αμέσως μετά τον αυχένα της Οξιάς και αξιόλογη παρουσιάζεται εδώ η I. Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου.
Στο Πετρίλο, κτισμένο σ' ελατόδασος και με άφθονα νερά, οδηγεί μια σύντομη παράκαμψη. Από εδώ περνάει το διεθνές μονοπάτι Ε4 (για ορειβάτες και πεζοπόρους) που στο μέλλον θα ενώσει τη Στερεά Ελλάδα με τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία.
Ιδιαίτερα τα υπάρχοντα δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής και αξιοπρόσεχτες οι εκκλησίες και τα μοναστήρια του Πετρίλου: Γέννησης του Χριστού (17ος αιώνας), Κοίμησης της Θεοτόκου. Το Πετρίλο απλώνεται σε μεγάλη έκταση και στην κοινότητα υπάγονται αρκετοί οικισμοί (Αργυραίικα, Ρώσσης, Βασιλάδες κ.ά.). Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας το χωριό παρέμεινε αδούλωτο, γνώρισε μεγάλη ακμή και είχε πάνω από τριάντα εκκλησιές από τις οποίες σήμερα σώζονται δώδεκα.
Το 1944 εδώ μεταφέρθηκε η έδρα της Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας με τον Αλέξανδρο Σβώλο.
Από το Πετρίλο προχωρήστε προς Δροσάτο όπου υπάρχει όμορφη τοξωτή γέφυρα. Το Πετροχώρι έχει αξιόλογες εκκλησίες. Ένα από τα περίφημα προϊόντα της περιοχής είναι και η φέτα των Αγράφων που παράγεται στα βοσκοτόπια του χωριού.
Συνεχίστε προς Κουμπουριανά, κτηνοτροφικό χωριό και τόπος προσκυνήματος του σημαντικότερου ιερού μνημείου της Αργιθέας: της I.M. Κοιμήσεως Θεοτόκου ή I.M. Σπηλιάς.
Σε υψόμετρο 800μ., προκαλεί δέος στον επισκέπτη καθώς δίνει την εντύπωση να 'χει κρεμαστεί σ' απότομο βράχο. Σημαντικό σημείο αναφοράς του αγώνα του 1821 και εδώ στα 1867 είχε την έδρα της η Επαναστατική Κυβέρνηση.
Δύο οι ναοί της, ο μικρός του 16ου αιώνα με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα, ενώ το καθολικό κτίστηκε στα μέσα του 18ou. Κάθε χρόνο τη μέρα της γιορτής του το μοναστήρι δέχεται χιλιάδες πιστούς ορθόδοξους απ' όλη την Ελλάδα. Στη Μονή Σπηλιάς είναι δυνατή η διανυκτέρευση στα κελιά της, προσφέροντας έτσι την ευκαιρία να γνωρίσετε καλύτερα και χωρίς την πίεση του χρόνου τους ντόπιους και τις άφθονες προσφορές της φύσης. Πολύ κοντά και η Στεφανιάδα με το μνημείο της Μονής Κωστή. Ξεκουραστείτε και απολαύστε τον καθαρό αέρα, αλλά και την ανόθευτη φυσική ομορφιά που σας προσφέρει η περιοχή γύρω από τη λίμνη της Στεφανιάδας. Από τη Στεφανιάδα φθάνετε στο Mάραθο, σημείο συνάντησης των δύο διαδρομών της δυτικής και ανατολικής Αργιθέας. Εκεί σας δίνεται η ευκαιρία να δείτε από κοντά τον Αχελώο, αλλά και να κάνετε ευχάριστους περιπάτους στα δασωμένα υψώματα. Αφήστε το Μάραθο με κατεύθυνση προς τα νότια μέρη, Βραγκιανά, Καταφύλλι, Αργύρι. Από το Καταφύλλι και το Αργύρι έχετε πρόσβαση τόσο για την Άρτα όσο και για το Αγρίνιο σ' όλη τη διάρκεια του έτους. Μέσα σε δάση από βελανιδιές, πλατάνια και πουρνάρια βρίσκονται τα Βραγκιανά, κεφαλοχώρι της Αργιθέας που απλώνεται στις υπώρειες του βουνού Μιρμιτζάλα (1543μ. υψόμετρο). Χτισμένη στον 17ο αιώνα η I. Μονή Μεταμόρφωσης αποτελεί εκκλησιαστικό μνημείο και είναι δυνατή η διανυκτέρευση στο χώρο του μοναστηριού. Στα δυτικά των Βραγκιανών, τα Νεοχώρια όπου μπορείτε να έχετε μια μοναδική εμπειρία: τη διάβαση του Αχελώου με χειροκίνητο τελεφερίκ (περαταριά) καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Από την άλλη πλευρά του βουνού Μιρμιτζάλα, το Καταφύλλι μέσα σε εξίσου γραφικό τοπίο. Μέχρι τις αρχές του αιώνα έφερε το όνομα Σελιπιανά, από το όνομα του βασιλιά Σέλιπου που ίδρυσε την πόλη το 285 π.χ. Πολλά σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα (νομίσματα, αγάλματα κ.λ.π.) παραδόθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αξιοσημείωτες και οι εκκλησιές του Καταφυλλίου: της Αγίας Κυριακής και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος έχει ξυλόγλυπτο χρυσοβαμμένο τέμπλο και εξαιρετική ακουστική καθώς για την καλύτερη αντήχηση είχαν εντοιχίσει στους θόλους χάλκινα δοχεία. Στη θέση Μπράβα υπάρχει περαταριά για τη διάβαση του Αχελώου.
Στο Καταφύλλι υπάρχουν και οι θειούχες ιαματικές πηγές που δυστυχώς παραμένουν αναξιοποίητες. Η γέφυρα του χωριού με πέντε καμάρες, κτίστηκε το 1900 με σύγχρονες προδιαγραφές. Οι δύο νερόμυλοι που διασώζονται στο Αργύρι διατηρούν τη γραφικότητά τους, όπως και η εκκλησία του Προφήτη Ηλία κτισμένη κατά το μεγαλύτερο μέρος της σε σπηλιά. Από το Αργύρι μπορείτε να συνεχίσετε τη διαδρομή σας με την ίδια ευχαρίστηση και αφήνοντας το νομό Καρδίτσας προχωρήστε προς την Κέδρα και το Ραυτόπουλο που ανήκουν στο νομό Ευρυτανίας. Αλησμόνητη η εμπειρία μιας επίσκεψης της Αργιθέας κατά τους μήνες Ιούλιο - Αύγουστο καθώς θα συνειδητοποιήσετε την προσπάθεια των ντόπιων για το ξαναζωντάνεμα και την αναβάθμιση της περιοχής και θα απολαύσετε έτσι τα αποτελέσματα και τα δημιουργήματα των κόπων τους.
Πολυάριθμες οι πολιτιστικές και εορταστικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο, δίνουν αφορμή για βαθιά ανθρώπινες επαφές, για όμορφες συναντήσεις και επικοινωνία μεταξύ του ντόπιου στοιχείου και των επισκεπτών. Ο πληθυσμός του κάθε χωριού κυριολεκτικά πολλαπλασιάζεται, το γλέντι κρατάει νύχτα και μέρα, το φαγητό πάντα περιποιημένο και άφθονο, η διάθεση πάντοτε στο αποκορύφωμά της.
Πλήθος και οι προσκυνητές, που επισκέπτονται τις μονές και τις εκκλησιές που εορτάζουν. Μετά τη λειτουργία απολαμβάνουν τη σκιά του δάσους και το σπιτικό τραπέζι, ενώ παράλληλα τα πανηγύρια ξαναδίνουν στην κοινότητα το παραδοσιακό χρώμα της. Ετήσιο είναι το αντάμωμα των Aργιθεατών (Αυχένας της Οξιάς, 23 Ιουλίου). Αξιοσημείωτη και η πολιτιστική κίνηση Βραγκιανών στην περίοδο 6-16 Αυγούστου με θεατρικές παραστάσεις και χορούς.
Η Αργιθέα, από τις πιο όμορφες ορεινές περιοχές της Ελλάδας δυστυχώς παραμένει εκτός των όποιων αναπτυξιακών σχεδίων, ενώ μεγάλα έργα που ανήκουν γεωγραφικά στη συγκεκριμένη ζώνη, έχουν βαλτώσει και για δεκαετίες τώρα οι φορείς και οι κάτοικοι ζουν με ελπίδες πως η εκτροπή του Αχελώου . Η αναμονή και η υπομονή είναι λέξεις τόσο γνωστές στους Αργιθεάτες.